It’s lonely at the top; Hoe te voorkomen dat je op leerzame feedback allergisch reageert
Zoek actief de feedback
Als je als leidinggevende feedback wil gebruiken om beter te presteren of jezelf te ontwikkelen, dan zal je daar zelf actief naar op zoek moeten gaan. Een leider kan domweg niet zonder feedback.
Doe er wat mee
Maar met ophalen van feedback ben je er nog niet, je moet de feedback ook aannemen. Juist wanneer je al zo weinig feedback ontvangt kun je je als leider niet veroorloven om deze zomaar naast je neer te leggen. Vaak zijn we geneigd om juist de feedback die we het meest nodig hebben, als eerste af te wijzen.
Hoe kun je als ontvanger beter feedback accepteren?
Drie allergische reacties op feedback
Waarom vinden mensen feedback accepteren lastig?
Er zijn drie soorten allergische reacties op feedback:
- Waarheidsallergie: De feedback is niet waar.
- Relatieallergie: De relatie met de feedbackgever is niet goed.
- Identiteitsallergie: De feedback voelt als een aanval op wie je bent.
Wanneer je wordt geconfronteerd met feedback die in een van deze drie categorieën valt, krijg je al snel een allergische reactie.
1. De waarheidsallergie
‘Dat is niet waar’, ‘Dat is niet behulpzaam’ of ‘Dat klopt niet. Hoor je het jezelf zeggen? Deze allergie is vaak het resultaat van feedback die fout, incompleet, gedateerd of niet behulpzaam is.
Twee tips om je waarheidsallergie onder controle te houden:
- Tip 1. Begrijp de feedback
Wanneer je het gevoel hebt dat de feedback die je krijgt fout, incompleet, gedateerd of niet behulpzaam is, vraag dan door. “Wat wil de feedbackgever echt zeggen?” Ga daar eerst naar op zoek voordat je de feedback naast je neerlegt. - Tip 2. Zie je blinde vlekken
Soms lijkt feedback fout, maar is hij toch juist. Het is dan feedback gericht op een blinde vlek. Als je meer dan eens feedback krijgt op iets dat je niet herkent, is de kans groot dat het een blinde vlek betreft en géén foutieve feedback is.
2. De relatie-allergie
‘En dat na alles wat ik voor jou gedaan heb’, ‘Wie ben jij om dit te zeggen’ of ‘Jij bent het probleem, niet ik!’ Wanneer je jezelf dit hoort zeggen, is de kans groot dat je te maken hebt met een relatieallergie. Bij een relatieallergie wordt de feedback die we krijgen zo gekleurd door de gever ervan of de relatie die we met die persoon hebben, dat we met de feedback zelf niets meer doen.
Twee tips om de relatieallergie te lijf te gaan, in plaats van de feedbackgever zelf:
- Tip 1. Scheid wie van wat
Wil je de feedback kunnen gebruiken, dan moet je de persoon die de feedback geeft, loskoppelen van de feedback zelf. Hoe doe je dit? Stel dat je beste vriend of een gewaardeerde collega dezelfde feedback aan jou geeft, wat leer je er dan van? - Tip 2. Ontrafel de rollen
Zijn jullie partners? Zijn jullie vrienden? Zijn jullie collega’s? Is er een gezagsverhouding?
Voorbeeld: Als projectlid krijg je feedback van de projectleider die formeel je medewerker is.. De projectleider geeft feedback vanuit haar projectleidersrol, maar jij ontvangt de feedback vanuit je hiërarchische rol in plaats van je projectlid-rol.
3. De identiteitsallergie
‘Ik maak ook overal een zootje van’, ‘Ik zal het wel nooit leren’ of ‘Ik ben ook helemaal geen (goede) manager. Wanneer dit soort zinnetjes door je hoofd spelen, is de kans groot dat je te maken hebt met een identiteitsallergie. Definitie “identiteit”: de verhalen die we onszelf vertellen over wie we zijn en over wat de toekomst voor ons in petto heeft.
Kritische feedback kan ervoor zorgen dat onze identiteit onder vuur komt te liggen. Dit kan je een naar gevoel geven over jezelf en het kan je emotioneel helemaal overhoophalen.
Twee tips om identiteitsallergie te managen:
- Tip 1. Stop met uitvergroten
Voorbeeld : Een manager heeft nog niet zo lang geleden de overstap gemaakt van advieswerk naar lijnmanagement. Hij had zojuist als feedback ontvangen dat hij slecht delegeerde en teveel controle hield. In zijn hoofd hoorde hij echter iets anders. Hij hoorde niet alleen dat hij niet goed delegeerde, maar ook dat hij er als manager eigenlijk helemaal niets van bakte. Stop met uitvergroten en onderzoek de daadwerkelijke feedback om te ontdekken of je er iets mee kunt. - Tip 2. Geloof in persoonlijke ontwikkeling
Als je gelooft dat al je mogelijkheden vastliggen en dat veranderen onmogelijk is, dan zegt feedback altijd iets over wie je bent. Als je gelooft dat verandering en groei wél mogelijk zijn, dan zegt de feedback slechts iets over waar je nu staat. Het is slechts een momentopname. Dus is er geen man overboord.
Wat als de feedback echt niet klopt?
Tot slot kan de feedback die je hebt gekregen natuurlijk ook gewoon onjuist en ongepast zijn. Heb je de feedback gecontroleerd op waarheids-, relatie- en identiteitsallergieën, bijvoorbeeld met de opdracht hieronder? Dan kun je deze feedback met een gerust hart naast je neerleggen. Doe dit dan ook vooral en laat je niet gijzelen door onjuiste en ongepaste feedback.
Denk eens terug aan een of twee momenten waarop jij feedback hebt ontvangen die je naast je neer hebt gelegd. Was er sprake van een allergische reactie? Een waarheids-, relatie- of identiteitsallergie? Denk nog eens na over deze feedback. Wat zou je kunnen leren uit deze feedback wanneer je afrekent met jouw allergieën?
Bron: Ingekorte versie van Joël Aerts: Artikel van het jaar 2018 op www.managementsite.nl